เบญจขันธ์เรากำหนดรู้แล้ว ตัดรากขาดแล้ว
ตั้งอยู่ ชาติสงสารสิ้นแล้ว บัดนี้ ภพใหม่ไม่มี ดังนี้.
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ปญฺจกฺขนฺธา ปริญฺญาตา ความว่า
อุปาทานขันธ์ 5 เหล่านี้ อันเรากำหนดแล้ว คือ รู้แล้ว แจ้งแล้ว ได้แก่
แทงตลอดแล้วด้วยปริญญา 3 คือ รู้ว่านี้ทุกข์ ทุกข์มีเท่านี้ ไม่มีทุกข์ยิ่งไป
กว่านี้ ดังนี้. บทว่า ติฏฺฐนฺติ ฉินฺนมูลา ความว่า บัดนี้ เบญจขันธ์
เหล่านั้น ชื่อว่า มีรากอันเราตัดขาดแล้ว ตั้งอยู่จนถึงความดับแห่งจิตดวงสุดท้าย
เพราะเบญจขันธ์เหล่านั้น เรากำหนดรู้แล้วด้วยอาการอย่างนั้นนั่นแหละ (และ)
เพราะสมุทัยอันเป็นเหตุให้เกิดทุกข์ เราละได้แล้วโดยประการทั้งปวง. ส่วน
เบญจขันธ์ที่หาปฏิสนธิมิได้ ย่อมดับไปด้วยการดับสนิทแห่งจิตดวงหลัง ด้วย
เหตุนั้น พระเถระจึงกล่าวว่า ชาติสงสารสิ้นแล้ว บัดนี้ภพใหม่ไม่มี ดังนี้.
ความของคาถานั้น ข้าพเจ้ากล่าวไว้ในหนหลังทั้งหมดแล้วทีเดียว.
จบวรรควรรณนาที่ 9
ในอรรถกถาเถรคาถา ชื่อว่า ปรมัตถทีปนี

ในวรรคนี้ รวมพระเถระได้ 10 รูป คือ

1. พระสมิติคุตตเถระ 2. พระกัสสปเถระ 3. พระสีหเถระ
4. พระนีตเถระ 5. พระสุนาคเถระ 6. พระนาคิตเถระ 7. พระปวิฏฐ-
เถระ 8. พระอัชชุนเถระ 9. พระเทวสภเถระ 10. พระสามิทัตตเถระ
และอรรถกถา.

เถรคาถา เอกนิบาต วรรคที่ 10

1. ปริปุณณกเถรคาถา
ว่าด้วยคาถาของพระปริปุณณกเถระ

[228] ได้ยินว่า พระปริปุณณกเถระได้ภาษิตคาถานี้ไว้ อย่างนี้ว่า
สุธาโภชน์ มีรสตั้งร้อยที่เราบริโภคในวันนี้
ก็ไม่เหมือนอมตธรรมที่เราได้บริโภค พระธรรมอัน
พระพุทธเจ้าผู้โคตมโคตร ทรงเห็นซึ่งธรรมหา
ประมาณมิได้ ทรงแสดงไว้แล้ว.

วรรควรรณนาที่ 10

อรรถกถาปริปุณณกเถรคาถา

คาถาของท่านพระปริปุณณกเถระ เริ่มต้นว่า น ตถา มตํ สตรสํ.
เรื่องราวของท่านเป็นอย่างไร ?
แม้พระเถระนี้ ก็เป็นผู้มีอธิการอันกระทำแล้ว ในพระพุทธเจ้าองค์
ก่อน ๆ บังเกิดในเรือนแห่งตระกูล ในกาลของพระผู้มีพระภาคเจ้า
พระนามว่า ธรรมทัสสี บรรลุถึงความเป็นผู้รู้แล้ว เมื่อพระศาสดาปรินิพพาน
แล้ว ได้ทำการบูชาอย่างมโหฬาร ด้วยเครื่องสักการะไรดอกไม้เป็นต้น ที่เจดีย์
ของพระศาสดา.